U Srbiji, po podacima PIO fonda iz marta ove godine, uživaoca poljoprivredne penzije ima 134.037, odnosno 1,8 odsto od ukupnog broja penzionera.
Prosečna mesečna primanja poljoprivrednih penzionera iznose 19.785 dinara, što ih svrstava među najniže koje ovaj fond isplaćuje. Osnovni razlog za ovako niska primanja poljoprivrednih penzionera je što je broj osiguranika za čak 40.914 niži od broja korisnika osiguranja (134.031 – 93.117). Poseban problem je što najveći broj poljoprivrednih osiguranika plaća doprinose na najnižu osnovicu, a uz to kašnjenje u neplaćanju doprinosa je, po nepisanom pravilu, redovna pojava.
Stoga i ne treba da čudi što se dug poljoprivrednika za penzijsko-invalidsko osigiranje PIO fondu nagomilao i već odavno sa obračunatim kamatama premašio dve milijarde evra.
Sami za sebe ovi podaci najbolje ilustruju dugogodišnji materijalni i društveni položaj poljoprivrednih penzionera, koji se iz godine u godinu sve više usložnjava. Kako je postojeći model osiguranja, po svim relevantnim parametrima, praktično neodrživ, od preko 30 milijardi dinara, koliko je na godišnjem nivou potrebno za isplatu poljoprivrednih penzija – 28 se dotira iz budžeta.
Nadležni državni organi pre dve-tri godine odlučili su da sistem PIO za poljoprivrednike, uz pomoć eksperata Svetske banke, u potpunosti reformišu. Najavljene su i izmene Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju u sektoru poljoprivrede, ali se do sada ništa spektakularno nije dogodilo. Ponajviše zbog neusaglašenosti oko kriterijuma za plaćanje doprinosa, koji su po sadašnjim zakonskim odredbama isti za one koji obrađuju pola ili, na primer, 300 hektara zemlje. Činjenica je da penzijsko osiguranje poljoprivrednika kod nas nikad nije uspostavljeno, niti je zaživelo, kao što je to slučaj sa osiguranjem radnika, koje funkcioniše na principu redovnih doprinosa poslodavaca PIO fondu.
Ministarstvo za brigu o selu godinama se već bori za uvođenje garantovanih penzija za one koji su navršili 65 godina, a nisu stekli pravo na penziju niti imaju imovinu od koje bi mogli da se izdržavaju, kao ni druge prihode. Tu se, pre svega, nalazi put da za formiranje fonda za one koji su navršili 65 godina života, a nemaju penziju. Na taj način bi se stvorili uslovi da se formiraju socijalne penzije, kojim bi bili obuhvaćeni i poljoprivrednici. Socijalne penzije trenutno postoje u oko 100 država, a uvedene su da bi zaštitile dostojanstvo i lični integritet starijih građana.
