Poslednjih 10 godina svedoci smo sve učestalijih pojava ekstremno toplih leta sa malim količinama padavina u razdoblju kada je biljkama to najpotrebnije. Ova godina predstavlja kulminaciju i sliku klime koja nas sve izvesnije čeka u budućnosti.
Nedostatak padavina u najtoplijim delu godine uslovio je i ograničenu dostupnost vode za navodnjavanje useva. Bunari su izgubili kapacitete, a pojedeni površniski vodotoci su ili prsušili ili pali na biološki minimum što je uslovilo nemogućnost upotrebe opreme za navodnjavanje sistemima visokog pritiska (rendžeri, lineari, centar pivoti, tifoni). Nedostatak vode ograničilo je čak i upotrebu sistema niskog pritiska u pojedinim regijama.
U ovakvim uslovima dolazimo do zaključka da upotreba sistemi kap po kap u ratarskim usevima postaje i naša realnost kao i u nekim drugim aridnim područija sveta.
Samim tim ova godina je pred proizvođače postavila brojna pitanja i izazove na koje moraju odgovoriti što pre. Oni koji nespremni dočekaju još neku godinu poput ove ne mogu se nadati svetloj budućnosti za svoju proizvodnju.
Uticaj vode na prinos kukuruza
Na bazi višegodišnjih istraživanja utvrđene su potrebe kukuruza za vodom u različitim fazama, ali i gubici prinosa ako je nema.
Razvojna faza |
Gubitak prinosa PO DANU uzrokovan stresom % |
Nicanje do faze 4 lista |
- |
4 do 8 listova |
- |
8 do 12 listova |
- |
12 do 16 listova |
3.0 |
16 listova do cvetanja (metličenje) |
3.2 |
Cvetanje i oplodnja |
6.8 |
Formiranje zrna (klice) |
4.2 |
Nalivanje zrna (mlečna faza) |
4.2 |
Početak sazrevanja (testeno stanje) |
4.0 |
Sazrevanje zrna (voštana faza) |
3.0 |
Potpuna tehnička zrelost |
- |
Postavljanje sistema kap po kap
Trake za navodnjavanje se mehanički postavljanja 5 – 10 cm ispod površine zemljišta. U zavisnosti od dimenzija i oblika parcele koriste se kapajuće trake prečnika 16 mm i 22 mm, sa razmakom kapljača od 20 do 30 cm.
Vodozahvat
Najčešći vodozahvati su bušeni bunari ili površinski kanali, na koje se instaliraju motorne pumpe adekvatnog kapaciteta kojima se voda upumpava u sistem.
Filtracija
Koriste se manuelni ili poluatomatski filteri sa disk ili mrežnim ulošcima, pošto su sistemi kap po kap osetljivi na mehaničke nečistoće.
Transport vode
Za transport vode od pumpe do kapajućih traka koriste se laylat creva prečnika od 2“ do 6“ u zavisnosti od veličine i potrošnje zalivnog sistema.
Skupljanje i uklanjanje kapajućih traka
Nakon proizvodne sezone i skidanja useva kapajuće trake se sakupljaju i uklanjaju sa parcela posebnim priključnim traktorskim mašinama.
Uklonjena kapajuća traka može poslužiti kao sekundarna sirovina za reciklažu.
Rešenje za budućnost
Kompanija RIVULIS jedan je od dva najveća svetska proizvođača sistema kap po kap i već nekoliko godina postavlja oglede u kooperaciji sa DEKALB hibridima pre svega u Rumuniji, a od ove godine i u Hrvatskoj. Pošto je SAVACOOP zastupnik RIVULIS brenda EURODRIP za tržište Srbije, naš tim navodnjavanja prisustvovao je prezentaciji rezultata ogleda koji je postavljen u Harkanovcima nedaleko od Osijeka. Rezulti su pokazali značajne razlike u prinosu useva pod sistemom kap po kap i useva u „suvom“ ratarenju.